هویج بنفش چیست | ارزش غذایی و فواید هویج بنفش- پاییز 1399
هویج بنفش یکی ازانواع هویج است که در کشور ما کمتر شناخته شده است. هویج ماده غذایی خوش طعم و پرخاصیتی است که در زبان فارسی دری به آن ” گَزَر” یا “زردک” نیز گفته می شود.
هویج گیاهی خوراکی و دوساله از خانواده چتریان است و معمولاً به رنگ نارنجی یا سفید، یا مخلوطی از قرمز و سفید است که به آن هویج بنفش گفته می شود.
هویج بنفش یا هویج قرمز به خصوص از نظر ارزش غذایی و خواص از دیگر انواع هویج متفاوت است.
به این دلیل که سرشار از آنتی اکسیدان های قوی برای مبارزه با التهاب است.
پیشینه و ارزش غذایی هویج بنفش
اگر چه اکثر افراد تصور می کنند که رنگ اصلی هویج نارنجی است، اما هویجی که در گذشته استفاده می شد در اصل رنگ هویج بنفش یا سفید بود.
اولین شواهد تاریخی در مورد استفاده از هویج به ایران و قرن ۱۰ میلادی باز می گردد. رنگ هویجی که آن زمان در ایران استفاده می شد ارغوانی و سفید بود.
اما هویج های مدرن و نارنجی امروزی که در ایران به نام هویج قمی معروف هستند، احتمالا یک نژاد جدید از هویج زرد هستند که با جهش ژنتیکی تولید شده اند.
هویج قرمز و بنفش، گونه های شرقی این ماده در نظر گرفته می شوند. در حالی که هویج زرد، نارنجی یا سفید به عنوان هویج غربی شناخته می شوند.
ارزش غذایی هویج بنفش
تمام انواع هویج، از جمله هویج بنفش، مستقل از رنگشان، با انواع مواد مغذی مانند فیبر، پتاسیم، ویتامین C، منگنز، ویتامین A و بعضی از ویتامین های B غنی شده اند.
علاوه بر این، این ماده بسیار کم کالری است. به طوری که با مصرف ۱ فنجان (۱۲۸ گرم) هویج خام فقط ۵۲ کالری دریافت می کنید.
اما میزان آنتی اکسیدان آنتوسیانین عاملی است که باعث می شود هویج بنفش، در خانواده هویج ها، یک ماده غذایی منحصر به فرد محسوب شود.
آنتوسیانین‌ها متعلق به خانواده پلی فنول‌ها هستند و در میوه‌ها و سبزیجات بنفش مانند انگور قرمز، سیب زمینی بنفش، کلم بنفش و هویج بنفش یافت می شوند.
آنتی اکسیدان هایی مانند آنتوسیانین‌ها که در هویج بنفش به وفور یافت می شوند، به محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو کمک می کنند.
این استرس به عدم تعادل بین مولکول های واکنشی که به نام رادیکال های آزاد شناخته می شوند و آنتی اکسیدان های موجود در بدن اشاره دارد.
وجود استرس اکسیداتیو در بدن انسان، به بروز بیماری هایی مانند سرطان، ضعف قدرت ذهنی، بیماری های قلبی و پیری زودرس منجر خواهند شد.
هویج بنفش مملو از آنتی اکسیدان های قوی
آنتوسیانین‌ها آنتی اکسیدان های پلی فنول هستند که دارای خواص زیادی برای بدن هستند. رژیم های غذایی حاوی موادی غنی از آنتوسیانین‌ها مانند هویج بنفش ممکن است از بدن در برابر بیماری های خاص، مخصوصا بیماری هایی که با التهاب ارتباط دارند، محافظت کنند.
آنتوسیانین های موجود در هویج بنفش با کاهش ترکیبات بالقوه مضر مثل سیتوکین های التهابی، به عنوان عوامل ضد التهابی در بدن عمل می کنند. کاهش این ترکیبات ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری های خاص مانند بیماری های قلبی را کاهش دهد.
به عنوان مثال، بررسی انجام شده بر روی ۲۴ مطالعات نشان داد افرادی که رژیم غذایی غنی از آنتوسیانین دارند، جریان خون و عملکرد رگ های خونی شان بهتر است.
ضعف در جریان خون و کاهش عملکرد رگ های خونی علت شایع بیماری های قلبی است. به همین دلیل بهبود این عوامل خطر ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری های قلبی را کاهش دهد.
یک مطالعه بزرگ که شامل ۳۴۰۰۰ زن بود نشان داد که مصرف روزانه ۰٫۲ میلی گرم آنتوسیانین، خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد. آنتوسیانین‌ها همچنین در مقابل ضعف روانی از بدن محافظت می کنند.
بررسی ۷ مطالعه نشان داد که یادگیری و حافظه کلامی در کودکان، بزرگسالان و افراد مسن پس از خوردن غذاهای غنی از آنتوسیانین‌ها بهبود می یابد.
علاوه بر این، مطالعات بزرگ نیز نشان داده اند که افزایش مصرف غذاهای غنی از آنتوسیانین‌ها خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد.
علاوه بر آنتوسیانین ها، در هویج بنفش سایر آنتی اکسیدان های پلی فنولی مانند اسید کلرژن و اسید کافئیک نیز یافت می شود.
در حقیقت، در هويج بنفش به طور متوسط نه برابر سای رانواع هویج آنتی اکسیدان پلی فنول یافت می شود. پلی فنل‌ها باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، کاهش قدرت ذهنی و برخی انواع سرطان می شوند.
اثرات ضد سرطانی هویج بنفش
مطالعات نشان داده اند که آنتی اکسیدان های قوی موجود در هویج بنفش دارای خواص ضد سرطان هستند.
نتایج یک مطالعه ۱۲ هفته ای که در آن موش‌ها در معرض یک ترکیب ایجاد کننده سرطان قرار گرفتند، نشان داد، موش هایی که رژیم غذایی حاوی عصاره هویج بنفش داشتند نسبت به موش هایی که رژیم غذایی معمولی داشتند، دارای پیشرفت کندتری در سرطان بودند.
به همین ترتیب، مطالعات آزمایشگاهی نیز نشان داده اند که آنتوسیانین های موجود در هویج بنفش می توانند رشد و گسترش سلول های سرطانی، کبد، پوست، خون، و کولون را مهار کنند.
همچنین مطالعات صورت گرفته بر روی ۹۲۳ فرد مبتلا به سرطان کولورکتال و ۱۸۴۶ فرد سالم اشاره کرد که زنانی که زیاد سبزیجات و میوه های بنفش مانند هويج بنفش استفاده می کنند.
در مقایسه با زنانی که کمتر از این مواد استفاده می کنند با کاهش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال مواجه هستند.
علاوه بر این، تحقیقات نشان داده اند که رژیم های غنی از هویج بنفش ممکن است در برابر سرطان پستان از بدن محافظت کنند. بررسی ۱۰ مطالعه که شامل ۱۴۱،۱۸۷ زن بود اثبات کرد که مصرف زیاد هویج خطر ابتلا به سرطان سینه را ۲۱ درصد کاهش می دهد.
هویج بنفش و تاثیر بر کاهش وزن
مطالعات بزرگ نشان داده اند که افرادی که رژیم های غذایی غنی از سبزیجات مصرف می کنند کمتر از افرادی که سبزیجات کمتری مصرف می کنند وزن کم می کنند.
این به این دلیل است که سبزیجاتی مانند هویج بنفش کالری کم اما مواد مغذی زیادی دارند و باعث می شوند با دریافت کالری کمتر مواد مغذی بیشتری وارد بدن شود.
جایگزینی مواد غذایی پر کالری، خوراکی های فرآوری شده و غذاهای سرخ شده با سبزیجات می تواند به کاهش کل کالری مصرفی کمک کند و باعث کاهش وزن شود.
هویج بنفش منبع خوبی از فیبر محلول است که به کاهش اشتها و میزان مصرف غذا کمک می کند. این ماده غذایی با افزایش هورمون هایی که احساس سیری ایجاد می کنند، منجر به کاهش اشتها می شود.
یک مطالعه که بر روی ۱۰۰ زن انجام شد نشان داد که افرادی که ۱٫۶ لیوان (۲۰۰ گرم) هویج برای وعده ناهار مصرف می کنند در مقایسه با زنانی هویج مصرف نمی کنند، به طور قابل توجهی سیرتر می شوند و به میزان قابل ملاحظه ای در طول روز کمتر تنقلات می خورند.
علاوه بر این، یک مطالعه بزرگ که بر روی ۱۲۴،۰۰۰ نفر انجام شد نشان داد که افزایش مصرف غذاهای غنی از آنتوسیانین‌ها مانند هویج بنفش، میزان کاهش وزن را در مردان و زنان افزایش می دهد.
هویج بنفش از بروز بیماری های خاص جلوگیری می کند
تحقیقات نشان داده اند که هويج بنفش ممکن است از ایجاد بیماری های خاص، از جمله سندرم متابولیک و بیماری های التهابی روده جلوگیری کند.
سندرم متابولیک
سندرم متابولیک بیماری است که از طریق خوشه ای از علائم مانند افزایش چربی شکم و کلسترول بالا، فشار خون و میزان قند خون مشخص می شود.
سندرم متابولیک خطر ابتلا به بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و مرگ و میر را افزایش می دهد و مصرف هويج بنفش می تواند نقش بسزایی در بروز این سندرم داشته باشد.
آنتوسیانین های موجود در هويج بنفش ممکن است به کاهش کلسترول و کاهش قند خون کمک کنند. این دو هر دو نشانه ای از سندرم متابولیک هستند. مطالعات حیوانی نشان داده اند که هویج بنفش ممکن است نشانه های دیگر مرتبط با سندرم متابولیک را بهبود بخشد.
مطالعه انجام شده بر روی موش های مبتلا به سندرم متابولیک نشان داد که رژیم غذایی حاوی آب هویج بنفش، علائم مرتبط با بیماری متابولیک، از جمله کبد چرب، قند خون بالا، فشار خون بالا و سفتی عضلات قلب را بهبود می دهد یا معکوس می کند.
یک مطالعه ۸ هفته ای دیگر نیز نشان داد که موش های مبتلا به سندرم متابولیک که از رژیم غذایی پرچرب و حاوی هویج بنفش استفاده می کنند، فشار خون و مقاومت به انسولین شان نسبت به موش های گروه کنترل بیشتر بهبود پیدا می کند.
اگر چه این نتایج امیدوار کننده است، اما به مطالعات بیشتری برای نتیجه گیری در مورد تاثیر هویج بنفش بر روی سندرم متابولیک نیاز داریم.
هویج بنفش و پیشگیری از کولیت و بیماری های التهابی روده
بیماری التهابی روده (IBD) به التهاب مزمن در تمام یا بخشی از دستگاه گوارش گفته می شود. مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده اند که هویج بنفش ممکن است از برخی بیماری های التهابی روده مانند کولیت زخمی جلوگیری کند.
یک مطالعه نشان داد که موش های مبتلا به کولیت که پودر هويج بنفش استفاده کردند با کاهش سطح پروتئین های التهابی مانند فاکتور نکروز تومور و اینترلوکین ۶ در مقایسه با سایر روش های درمانی مواجه شدند.
همچنین بررسی اثرات عصاره هویج بنفش بر روی کاهش التهاب سلولی روده پرداخت، نتایج مشابه ای را به دست داد.
محققان در این مطالعه دریافتند که خواص ضد التهابی هويج بنفش به محتوای آنتی اکسیدانی قدرتمند آن که به نام آنتوسایانین شناخته می شود، باز می گردد.
هویج بنفش یک ماده غذایی تمام و کمال
هويج بنفش حاوی یک مجموعه قابل توجهی از ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی قدرتمند است که می تواند سلامت بدن را تامین کند.
اگرچه همه هویج ها بسیار مغذی و سالم هستند، اما هویج بنفش حاوی آنتی اکسیدان های قوی تری است که به نام آنتوسیانین‌ها شناخته شده و تأثیر چشمگیری بر روی سلامت بدن دارند.
مصرف هویج بنفش ممکن است باعث بهبود سلامت قلب، کاهش وزن و کاهش التهاب و خطر ابتلا به سرطان های خاص شود. این ماده غذایی رنگی نه تنها خواص زیادی را در بر می گیرد، بلکه می تواند رنگ و طعم بسیاری از غذاهای مورد علاقه شما را نیز تغییر دهد.
ارزش غذایی هویج بنفش
محتوای آب موجود در هویج بنفش، ممکن است که از حدود 86 تا 95 درصد متغیر باشد و در حدود 10 درصد کربوهیدرات دارد و هویج دارای چربی و پروتئین بسیار کمی است.
یک عدد هویج بنفش متوسط خام( 61 گرمی) حاوی 25 کالری و فقط 4 گرم کربوهیدرات قابل هضم است.
ویتامین‌ها و مواد معدنی هویج بنفش
هویج‌ها منبع خوب و مناسبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف هستند. به خصوص،
- ویتامین A
- بیوتین
- ویتامین K
- پتاسیم و ویتامین B6
مصرف گسترده آب هویج بنفش در ترکیه
جالب است بدانید در کشور ترکیه، مصرف آب هويج بنفش به عنوان یک نوشیدنی سنتی با خواص بسیار زیاد برای سلامتی بسیار پرمصرف است.
آب هويج بنفش که بعضی نیز از آن به عنوان هویج قرمز نام می برند، در ترکیه با نام ” آب شلغم” – salgam suyu- در سطخ گسترده ای تولید و عرضه می شود و می توان انواع محلی و همچنین کارخانه ای آن راخریداری کرد.
این نوشیدنی خوش طعم که طعم آن کمی ملایم تر از طعم آب زرشک است، در نوع معمولی و تند در بیشتر رستوران ها، کافه‌ها و آشپزخانه های سنتی ترکیه سرو می شود.
دیدگاه خود را بنویسید