روغن آفتابگردان (Sunflower Oil) - (به‌روز‌شده 04/28/2024)

خواص روغن آفتابگردان (Sunflower Oil)

• کمک به افزایش سطح انرژی بدن و ایجاد نشاط
• فاقد اسیدهای اشباع و حاوی اسیدهای چرب غیراشباع
• کمک به کاهش کلسترول بد خون
• کمک به سلامت قلب و عروق و مانع ابتلا به فشارخون
• کمک به افزایش سطح ایمنی بدن
• کمک به بهبود سلامت پوست و مو
• حاوی ویتامین‌های A, B, C, D, E
• کمک به بهبود آکنه و جوش
• کمک به سلامت سیستم عصبی
• منبعی غنی از اسیدلینولئیک گاما آلفا (GLA)
• کمک به پیشگیری از ریزش مو
• مفید برای افراد دیابتی
• کمک به پیشگیری از سرطان به دلیل وجود کارتنوئید‌ها
• کمک به ممانعت از التهاب و آرتریت
• کمک به کاهش سطح عفونت
• کمک به بهبود عفونت انگشتان و افزایش بهبود زخم
• مفید برای دوران یائسگی و کاهش شدت و دفعات گرگرفتگی در بانوان

روغن آفتابگردان، روغنی است که از دانه‌های روغنی گل آفتابگردان استخراج می‌گردد. به عبارتی دیگر از فشرده شدن دانه‌های آفتابگردان به دست می‌آید. عموما این روغن برای مصارف خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روغن آفتابگردان باکیفیت، یکی از رایج‌ترین روغن‌هایی است که به منظور سرخ کردن و پخت‌وپز مواد غذایی، کاربرد وسیعی دارد، زیرا غذا پس از استفاده از این روغن طعم زننده به خود نمیگیرد. رنگ روغن آفتابگردان زرد شفاف است. پس از آن که از دانه آفتابگردان روغن گرفتند، کنجاله آن را نیز برای خوراک دام و طیور استفاده می‌کنند.

امروزه همراه با پیشرفت تکنولوژی، دانه گل‌های آفتابگردان را دستکاری ژنتیکی کرده‌اند و با استفاده از اصلاح نباتات، بذرهای بهتر و در نتیجه گل‌های مرغوب‌تری تولید کرده‌اند که هم باروری بهتری دارند و هم دربرابر بیماری‌ها و آفات گیاهی مقاوم‌تر هستند.

روغن آفتابگردان طبیعی خنک بوده و طعم ملایمی دارد. به دلیل خاصیت ضدالتهابی، تحمل گرمای بالا را نیز دارد. از معروف‌ترین تولیدکنندگان روغن آفتابگردان در جهان، کشورهای روسیه و اوکراین هستند. علاوه بر استفاده از این روغن در پخت و پز، خواص دارویی هم دارد و میتوان به عنوان دارو هم از آن بهره برد. روغن آفتابگردان ویژه عموما برای کلسترول بالا و پیشگیری از بیماری‌های قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برخی از افراد روغن آفتابگردان را به شکل مستقیم بر روی پوست ماساژ می‌دهند، زیرا این روغن به منظور بهبود زخم‌ها، صدمات پوستی، پسوریازیس و آرتریت مفید میباشد.

گل آفتابگردان، گیاهی سالانه است. این گل دارای ساقه‌ای پرزدار بوده که ارتفاع آن از 1 تا 5 متر رشد خواهد داشت. برگ‌هایی نازک و پهن دارد که جنس آنها درست مثل ساقه‌هایشان پرزدار است. گلبرگ‌های آن به رنگ زرد و نارنجی است که به شکل دایره‌وار به دور دانه‌ها قرار گرفته است.

عموما محیط بومی آفتابگردان خشک و فضای باز و وسیعی ازجمله مراتع و دشت است. دمای مطلوب برای رشد گل آفتابگردان چیزی درحدود 21 تا 25 درجه سانتی‌گراد است که به هنگام کاشت بذر، دمای خاک باید دست کم چیزی بین 12 تا 15 درجه سانتیگراد باشد.

تصفیه روغن آفتابگردان ازطریق حلال‌های شیمیایی، دفع صمغ و خنثی سازی انجام میگیرد که این موضوع سبب میشود برخی از مواد مغذی خود را از دست بدهد و نقطه دود آن افزایش پیدا کند. نقطه دود روغن آفتابگردان تصفیه شده 232 درجه سانتیگراد بوده که به منظور پخت و پز مناسب است.

اما نقطه دود روغن آفتابگردان تصفیه نشده 107 درجه سانتیگراد میباشد که بهتر است برای غذاهای سرد مورد استفاده قرار گیرد. این نوع روغن بیشتر مواد مغذی، طعم و رنگ خود را حفظ میکند و دارای چربی‌های اشباع اسید استئاریک، پالمیتیک اسید و به مقدار زیادی چربی‌های اشباع نشده اسید اولئیک و اسید لینولئیک است. روغن‌های گیاهی به ویژه روغن‌های بذر ازجمله آفتابگردان از نظر داشتن چربی‌های موجود به 3دسته اولئیک بالا، اولئیک میانی و لینولئیک تقسیم‌بندی می‌گردند.

روغن آفتابگردان طلایی رنگ، سالم و سبک بوده و بیشتر از هر روغن گیاهی دیگری حاوی ویتامین E میباشد. روغن آفتابگردان همانند سایر روغن‌های گیاهی، فاقد کلسترول بوده و چربی اشباع کمی دارد و همچنین سرشار از چربی اشباع نشده میباشد. روغن آفتابگردان طبیعی علاوه بر ویتامین E دارای اسیدهای چرب امگا 6 نیز است که جزو یکی از خواص روغن آفتابگردان طبیعی بوده و آن‌را به انتخابی سالم تبدیل کرده است.

به یاد داشته باشید، روغن‌هایی که در دمای اتاق مایع هستند، بیشتر از چربی‌های اشباع نشده تشکیل شده‌اند و به همین علت، روغن‌های گیاهی از سالم‌ترین روغن‌ها محسوب میشوند. همچنین توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که اگرچه چربی‌های اشباع نشده برای انسان مفید است، اما مصرف بیش از اندازه این چربی‌ها امکان دارد تاثیرات متفاوتی داشته باشد و برای بدن انسان مضر باشد.

ارزش غذایی هر 100گرم روغن آفتابگردان درجه یک

• انرژی: ۸۸۴ کالری
• چربی اشباع: ۱۳ گرم
• چربی غیر اشباع: ۳۶ گرم
• چربی اشباع نشده: ۴۶ گرم
• ویتامین ای: ۴۱.۰۸ میلی‌گرم
• ویتامین کا: ۵.۴ میکروگرم

دوز مصرف روغن آفتابگردان اصل

به منظور کاهش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی، مصرف روزانه 20گرم یعنی 1.5 قاشق غذاخوری روغن آفتابگردان با اسید اولئیک بالا، بجای سایر چربی‌ها و روغن‌هایی که مقادیر بیشتری چربی اشباع دارند، مناسب می‌باشد. به منظور کنترل کلسترول بالا مصرف روزانه 45 تا 50 گرم از روغن آفتابگردان مرغوب به مدت 12 هفته توصیه میشود.

طرز تهیه روغن آفتابگردان بکر و فرابکر

روغن آفتابگردان اعلا را به دو روش پرس سرد و پرس گرم می‌توان استخراج نمود. در روش پرس سرد، ابتدا پوست دانه‌ها گرفته شده و سپس دانه‌ها خرد میشوند و درنهایت با عبور دانه‌ها از غلطک‌های فولادی و فشرده شدن آنها، روغنشان استخراج میگردد. فرآورده نهایی عموما روغن آفتابگردان فرابکر نام میگیرد. اما نکته‌ای که در این روش وجود دارد آن است که تعداد زیادی از دانه‌ها به پسماند تبدیل خواهند شد.

روش دیگر استخراج روغن آفتابگردان عالی، پرس گرم میباشد. این روش تا حدودی مثل پرس سرد عمل میکند، با این تفاوت که دانه‌ها پیش از مرحله استخراج کمی حرارت داده خواهند شد. حرارت، غلظت روغن را پایین آورده و درنتیجه به هنگام پرس شدن براحتی از دانه‌ها خارج می‌شود و این موضوع باعث میشود که میزان هدر رفت کمتری داشته باشد.

در برخی موارد نوعی ماده شیمیایی به نام هگزان را به دانه‌های روغنی اضافه میکنند تا میزان استخراج روغن بیشتر شود. این ماده شیمیایی پس از انجام پرس سرد یا پرس گرم به پسماندها اضافه شده تا بالاترین درصد استخراج روغن به عمل بیاید. روغن اضافی جوشانده میشود تا هگزان از سطح آن بخار شود. این فرآیند به منظور خارج شدن هگزان از روغن آفتابگردان بکر صورت میگیرد.