انقباض عضلات |  دلایل و پیام های گرفتکی عضلات

انقباض عضلات، عارضه ای است که بی تردید هرکسی در طول زندگی خود بارها با آن مواجه خواهد شد. این مشکل می تواند دلایل مختلفی مانند ورزش و فعالیت بدنی شدید، کم آبی بدن و همچنین کمبود کلسیم و پتاسیم داشته باشد.

آنچه باید درباره انقباض عضلات بدانیم

مشکل کرامپ یا انقباض عضلات با مشکلاتی از جمله انسداد رگ های خونی، مشکل گردش خون،بیماری پارکینسون می تواند در ارتباط باشد.

گرفتگی ماهیچه در واقع واکنش غیر ارادی عصلات به پدیده های بیرونی یا درونی بدون انسان است که می تواند در هر یک از ماهیچه های بدن رخ دهد.

تقریبا همه در زمانی از زندگی دچار گرفتگی ماهیچه می شوند. انقباض عضلات انواع و علل گوناگونی دارد که ممکن است در طول تمرین، استراحت و یا درطول شب، بسته به علت دقیق آن رخ دهد.

به باور پزشکان، خشکی یکی از شایع ترین دلایل انقباض عضلات بدن است ف همچنین گفته می شود، داروهای مختلفی نیز می توانند به بروز عارضه انقباض عضلات منجر شوند.

انقباض عضلات ماهیچه اگر ماهیچه کشیده شود، می تواند متوقف شود.می توان انقباض عضلات ماهیچه را با اقداماتی مانند تغذیه مناسب و آب، توجه به ایمنی در هنگام ورزش کردن و توجه به عوامل ارگونومیک جلوگیری کرد.

انقباض عضلات
انقباض عضلات

چرایی و چگونگی انقباض عضلات

گرفتگی ماهیچه غیر ارادی و به زور انقباض است که آرام نمی شود. زمانی که از ماهیچه‌ها استفاده می کنیم می توانند به طور ارادی کنترل شوند، مانند بازوها و پاها، آن‌ها به طور متناوب منقبض می شوند و تمدد اعصاب می کنند و ما دست و پا را حرکت می دهیم.

ماهیچه‌ها که سر، گردن و تنه ما را حمایت می کنند به طور مشابه هماهنگ عمل می کنند تا حالت خود را حفظ کنند. ماهیچه ( یا حتی چند رشته از ماهیچه ) که بدون اراده ( بدون تمایل آگاهانه آن ) منقبض (اسپاسم ) می شود.

انقباض عضلات ماهیچه اغلب باعث تقویت مشهود و یا محسوس ماهیچه درگیر می شود و می تواند از چند ثانیه تا یک ربع یا بیشتر به درازا بکشد.

در انقباض عضلات عود کردن شایع نیست تا بالاخره حل شود. گرفتگی ممکن است بخشی از ماهیچه، کل ماهیچه و یا چند ماهیچه را شامل شود که معمولا با هم عمل می کنند، مانند آن هایی که انگشتان مجاور را خم می کنند.

تمام آنچه که به گرفتگی عضلات منجر می شود

انقباض عضلات شامل انقباض همزمان ماهیچه است که معمولا قسمت های بدن را در جهت مخالف حرکت می دهد.

انقباض عضلات ماهیچه بسیار رایج است. تقریبا همه ( حدود 95 درصد ) دچار گرفتگی می شوند. انقباض عضلات ماهیچه در بزرگسالان شایع است و به طور فزاینده ای با پیر شدن بیشتر می شود. اما کودکان نیز انقباض عضلات ماهیچه ای را تجربه می کنند.

هر کدام از ماهیچه‌ها که تحت کنترل اراده ما هستند ( ماهیچه های اسکلتی ) می توانند منقبض شوند. گرفتگی پاها، به خصوص ( ساق پاها ) و ماهیچه پا بسیار رایج هستند.

ماهیچه های غیر ارادی اندام های مختلف ( رحم، دیواره رگ خونی، روده ها، صفرا و ادرار ) نیز در معرض انقباض عضلات هستند.

انقباض ماهیچه های غیر ارادی در این بررسی مورد توجه قرار نمی گیرد. این مقاله به انقباض عضلات اسکلتی می پردازد.

انواع مختلف انقباض عضلات

گرفتگی عضلات ماهیچه می تواند به چهار نوع اصلی طبقه بندی شود. اینها شامل انقباض عضلات واقعی، تتانی، کنتراکتور، دیستونیک هستند.

گرفتگی هابا توجه به علل مختلف و گروهای عضلانی که تحت تاثیر آن‌ها قرار می گیرند، طبقه بندی می شوند.

انقباض عضلات واقعی بخشی یا یک ماهیچه واحد یا گروهی از ماهیچه‌ها که به طور کلی با هم عمل می کنند در گیر می کند مثل ماهیچه‌ها که چندین انگشت مجاور را و یا ماهیچه های پا را خم می کنند.

اکثر پزشکان موافق هستند که این انقباض عضلات واقعی توسط اعصاب متشنج ایجاد می شود که ماهیچه‌ها را تحریک می کند. آن‌ها به طور قابل توجهی رایج ترین نوع انقباض عضلات اسکلتی هستند. انقباض عضلات واقعی می تواند در شرایط مختلف رخ دهد.

انقباض عضلات
انقباض عضلات

گرفتگی شدید ماهیچه‌ها در اثر آسیب دیدگی

آسیب عضلانی پایدار ممکن است به عنوان مکانیزم محافظ در پی بروز یک جراحت، مانند شکستن استخوان رخ دهد. در این نمونه، اسپاسم منجر به حداقل رساندن حرکت و تثبیت ناحیه آسیب می شود.

آسیب ماهیچه ای به تنهایی ممکن است باعث شود که ماهیچه دچار اسپاسم شود.

فعالیت بدنی و ورزش شدید

انقباض عضلات واقعی به طور معمول با استفاده شدید از ماهیچه‌ها و خستگی ماهیچه (در ورزش و یا با فعالیت های غیر عادی)همراه است. چنین گرفتگی ممکن است در طول فعالیت و یا چند ساعت پس از آن رخ دهد.

همچنین خستگی ماهیچه از نشستن یا دراز کشیدن طولانی مدت در یک موقعیت نامناسب و یا استفاده مکرر می تواند باعث انقباض عضلات شود. بزرگسالان مسن تر در هنگام انجام فعالیت های فیزیکی سخت در معرض خطر انقباض عضلات قرار می گیرند.

استراحت زیادی هم به گرفتگی عضلات می انجامد

گرفتگی عضلات استراحت بسیار رایج است، به خصوص در بزرگسالان مسن تر، اما ممکن است در هر سنی از جمله دوران کودکی تجربه شود. انقباض عضلات ماهیچه اغلب در شب رخ می دهد.

در حالی که خطرناک نیست، انقباض عضلات درشب می تواند دردآور،باشد و باعث اختلال خواب شود، و آن‌ها اغلب می توانند بارها تکرار شوند که اغلب اوقات یک شب و یا چند شب در هر هفته بروز می کنند.

علت واقعی گرفتگی عضلات شب نامعلوم است. گاهی چنین گرفتگی با ایجاد حرکت آغاز می شوند.

کمبود آب بدن

ورزش و دیگر فعالیت های ورزشی، از جمله فعالیت های ورزش کاران استقامتی، می تواند باعث از دست رفتن مایع اضافی از طریق عرق می شود. این نوع خشکی احتمال انقباض عضلات واقعی را افزایش می دهد.

این گرفتگی به احتمال زیاد در آب و هوای گرم رخ می دهد و می تواند نشانه اولیه سکته باشد. تخلیه شدید حجم مایعات بدن از طریق ادرار و مصرف مایعات ضعیف هر دو منجر به کم شدن آب بدن می شوند.

این پدیده ممکن است به شکلی مشابه برای انقباض شکم، به خصوص در افراد مسن عمل کرده ودر نهایت باعث بروز انقباض عضلات در آنها شود.

در عین حال تعریق زیاد به تخلیه سدیم منجر خواهد شد که این مورد هم با انقباض عضلات همراه بوده است. کمبود سدیم، فراوان ترین اجزا شیمیایی بدن در خارج از سلول، معمولا تابعی از کمبود آب بدن است.

انتقال مایعات بدن، کلسیم پایین خون

گرفتگی عضلات واقعی نیز ممکن است در شرایط دیگری که منجر به توزیع غیر معمول مایعات بدن می شود، تجربه شود. یک مثال، سیروز جگر است که منجر به تجمع مایع در حفره شکمی می شود.

به طور مشابه، گرفتگی عضلات یک پیچیدگی نسبتا مکرر تغییرات مایع بدن است که در طول دیالیز در نارسایی کلیه رخ می دهد.

کمبود منیزیم یا کلسیم

سطح پایین کلسیم و یا منیزیم مستقیما سبب افزایش جریان انتهای عصب و ماهیچه‌ها می شود که تحریک می شوند.

این ممکن است عامل گرفتگی عضلات واقعی خود که توسط بسیاری از بزرگسالان مسن تر، و همچنین برای عضلاتی که معمولا در طول دوران بارداری مورد توجه قرار می گیرند، باشد.

سطوح پایین کلسیم و منیزیم در زنان باردار شایع است مگر این که این مکملها به رژیم غذایی اضافه شوند.

گرفتگی در هر شرایطی دیده می شوند که وجود کلسیم یا منیزیم را در مایعات بدن، مانند ادرار، استفراغ زیاد، کلسیم ناکافی و یا منیزیم در رژیم غذایی، عملکرد ضعیف غدد (غدد کوچک در گردن که تعادل کلسیم را تنظیم می کنند) و شرایط دیگر را کاهش می دهد.

انقباض عضلات
انقباض عضلات

کاهش سطح پتاسیم

سطح پتاسیم پایین خون گاهی موجب انقباض عضلات ماهیچه می شود، اگرچه برای پتاسیم کم شایع تر است تا مرتبط با ضعف ماهیچه باشد.

تتانی شدن

در تتانی شدن عضلات، همه سلول های عصبی در بدن فعال می شوند و سپس ماهیچه‌ها را تحریک می کنند. این واکنش باعث اسپاسم و یا گرفتگی عضلات در بدن می شود. نام تتانی از تاثیر سم تتنوس بر روی اعصاب بدست می آید.

با این حال، این نام در حال حاضر عموما برای درد ماهیچه مانند سطح پایین کلسیم و منیزیم خون بکار می رود. کلسیم و منیزیم کم، که فعالیت بافت عصبی را افزایش می دهد نیز می تواند انقباض عضلات را ایجاد کند.

اغلب، چنین گرفتگی عضلات به همراه شواهدی از بیش فعالی و دیگر وظایف عصبی علاوه بر تحریک عضلانی وجود دارد.

کلسیم پایین خون نه تنها باعث انقباض ماهیچه های دست و مچ می شود، بلکه می تواند باعث حس کرختی و سوزش در اطراف دهان و مناطق دیگر شود.

گاهی نیز، گرفتگی عضلات تتانیک از انقباض عضلات واقعی تشخیص داده می شود. تغییرات همراه در احساس و یا سایر عملکردهای عصب که با تتانی رخ می دهد، ممکن است آشکار نباشد چون درد مفاصل حواس پرت کننده است.

گرفتگی ماهیچه ای دستونیک

گروه نهایی گرفتگی عضلات موسوم به دستونیک است که در آن ماهیچه‌ها برای حرکت مورد نظر مورد نیاز نیستند و برای منقبض شدن تحریک می شوند.

ماهیچه‌ها که تحت تاثیر این نوع درد قرار می گیرند شامل آن هایی هستند که معمولا در جهت مخالف حرکت مورد نظر، و یا برخی دیگر که در جنبش اغراق می کنند، کار می کنند.

برخی انقباض عضلات منقبض معمولا بر گروههای کوچکی از ماهیچه‌ها (پلک ها، فک، گردن، حنجره و غیره)تاثیر می گذارند.

دست‌ها و بازوها ممکن است در طول اجرای فعالیت های تکراری نظیر آن هایی که با دست خط منقبض می شوند)، تایپ کردن، نواختن آلات موسیقی خاص، و بسیاری دیگر را تحت تاثیر قرار دهند.

هر یک از این فعالیت های تکراری ممکن است باعث انقباض عضلات واقعی از خستگی ماهیچه شود. انقباض عضلات دستونیک به اندازه گرفتگی عضلات واقعی نیست.

علت انقباض عضلات دست

همه گرفتگی‌ها به راحتی در روش قبلی طبقه بندی می شوند چون اینها بهترین کار برای انقباض عضلات هستند که مشکل عمده ماهیچه را تشکیل می دهند.

گرفتگی عضلات، بخش نسبتا کوچکی از بیماری های عصبی و عضلانی است، همچنین علائم دیگر عضلانی معمولا در این بیماری‌ها بیشتر برجسته هستند.

برخی از نمونه‌ها شامل اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (بیماری لو گهریگ) با ضعف و شل شدن ماهیچه؛ (آسیب عصب نخاعی یا فشردگی از علل مختلف)با درد آی کیو، کج شکلی یا از دست دادن احساس و ضعف؛ و تعدادی از بیماری های ماهیچه ای دستونیک هستند.

پیام هایی که گرفتگی عضلات به ما می دهند

داروهای فراوانی می توانند باعث گرفتگی عضلات شوند. داروهای قوی ادرار آور مانند فوروزماید(لازکس)، یا دفع شدید مایعات بدن، حتی با دیورتیک کم، می تواند باعث ایجاد انقباض عضلات بدن و دفع سدیم، مایعات بدن می شود.

همچنین این فرایند اغلب باعث دفع پتاسیم، کلسیم و منیزیم می شود که این هم یکی از دلایل مهم انقباض عضلات  محسوب می شود.

گرفتگی‌ها برخی اوقات در افراد معتاد به هنگام کنار گذاشتن داروها و موادی که اثرات مسکن دارند، از جمله الکل، باربیتورات و دیگر مواد مسکن، عوامل ضد اضطراب مانند (دیازپام)و آلپرازولام)، مسکن و مواد مخدر دیگر اشاره می شود.

کمبود ویتامین و انقباض عضلات

در برخی از موارد کمبود ویتامین‌ها ممکن است به طور مستقیم یا غیر مستقیم منجر به گرفتگی عضلات ماهیچه شوند.

این موارد شامل کمبود تیامین (ب1)، اسید پانتو تنیک (ب5)و پیریدوکسین ب6) هستند که نتیجه آنها در نهایت گرفتگی عضلات خواهد بود.

گردش خون ضعیف و انقباض عضلات

چرخش ضعیف خون به ماهیچه پا، منجر به نرسیدن اکسیژن کافی به بافت ماهیچه می شود که می تواند باعث درد شدید ماهیچه پا (گاهی اوقات به عنوان درد لگنی شناخته می شود) که با پیاده روی یا ورزش رخ می دهد.

این حالت معمولا در ماهیچه های ساق پا رخ می دهد. در حالی که درد تقریبا مشابه دردهای ماهیچه ای بسیار سخت است، به نظر نمی رسد درد ناشی از درد ماهیچه واقعی باشد.

این درد ممکن است به خاطر تجمع اسید لاکتیک و دیگر مواد شیمیایی در بافت های ماهیچه باشد. مهم است اگر این گونه درد دارید به پزشک مراجعه کنید.

انقباض عضلات
انقباض عضلات

تشخیص گرفتگی عضلات

گرفتگی عضلات یک گرفتگی دردناک در ماهیچه هاست است که به محض بروز آن، بیمار باید فعالیت را متوقف کرده و به دنبال تسکین گرفتگی باشد؛ فرد قادر نیست در حالی که درد می کشد، از ماهیچه آسیب دیده استفاده کند.

گرفتگی شدید ممکن است با درد و تورم همراه باشد که گاهی اوقات پس از فروکش کردن گرفتگی می تواند تا چند روز دوام بیاورد. در زمان درد شکم، ماهیچه برآمدگی دارد، خیلی محکم احساس می شود، و ممکن است نرم باشد.

هیچ تست ویژه ای برای گرفتگی عضلات وجود ندارد. با این وجود، تشخیص انقباض عضلات ماهیچه نسبتا آسان است. بسیاری از مردم می دانند که انقباض عضلات چیست و چه زمانی ایجاد می شود.

اگر در طول گرفتگی، پزشک و یا هر تماشاچی دیگری وجود داشته باشد، می تواند سفت شدن و برآمدگی ماهیچه آن را احساس کند.

درمان های خانگی برای رفع انقباض عضلات اسکلتی چه هستند؟

اگر ماهیچه‌ها کشیده شوند، بیشتر انقباض عضلات می تواند متوقف شود. برای بسیاری از گرفتگی عضلات پاها این کشش می تواند با ایستادن و قدم زدن در اطراف انجام شود. ب

رای گرفتگی ماهیچه ساق پا، فرد می تواند حدود 2 تا 2.5 فوت از یک دیوار (احتمالا بیشتر برای یک فرد بلند)بایستد و روی دیوار خم شود تا ساعد خود را روی دیوار با زانوها و پشت و پاشنه در تماس با زمین قرار دهد.

روش دیگر خم کردن قوزک پا با کشیدن انگشتان پا به سمت سر است در حالی که پاها را دراز می کنید. برای انقباض عضلات دست را روی دیوار فشار دهید، و انگشت هایتان با آن رو به پایین قرار می گیرند، ماهیچه های شکم را فشار می دهند.