اسطوخودوس | لاوندر | Lavender
اسطوخودوس، اسطوقدوس، سرده‌ای مشتمل از ۲۵ تا ۳۰ گونهٔ مختلف از دسته گیاهان گلدار و از خانوادهٔ نعناعیان است. لاوندر گل‌های کوچک خوشه‌ای آبی یا قرمز سیر تا بنفش دارد و ارتفاعش در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. برگش شبیه برگ صعتر و از آن درازتر و باریکتر است.
ساقه‌اش واحد و باریک و بی‌شاخ و در قد کمتر از شبری است. قبهٔ آن متراکم از اجزاء شبیه به جو، بی‌تخم و مایل به سرخی، تندطعم و با اندک تلخی است.
لاواندا (نام علمی: Lavandula stoechas L) گیاهی است از خانواده نعناسانان که برگ‌ها و قسمت سبز گیاه دارای اسانس روغنی فرار است. اسطوخودوس گیاهی چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم متر و بسیار پرشاخه است.
ین گیاه دارای ساقه‌های ۴گوشه، برگ‌های کشیده و متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبه‌ای می‌باشد.
برگ‌های اسطوخودوس که در بهار ظاهر می‌شود به رنگ بنفش تیره به صورت سنبله و دارای کرک‌های معطر است. میوهٔ لاوندر ۴ فندقه‌ای است و هریک از آنان نیز پس از رسیدن، شکل بیضوی و رنگ قهوه‌ای شفاف پیدا میکنند.
در سطح میوه ۳ زائده مشخص دیده می‌شود. از کلیه قسمت‌های این گیاه مخصوصاً شاخه‌های برگدار آن بوی قوی ولی مطبوع استشام می‌گردد. د
در بعضی مناطق به دلیل ظاهر زیبایی که گیاه پس از گل دادن پیدا می‌نماید آن را به عنوان یک گیاه زینتی پرورش میدهند. قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه‌های برگدار و گلدار آن است که علاوه بر مصارف درمانی، اسانس‌گیری به عمل می‌آید.
نام‌های دیگر گیاه اسطوخودوس: خیر دشتی، آنس الارواح، لاوند، ممسک الارواح، ضُرم، زغلیل، رزالذهب، خیری، خرام، خرامی، آلاله تلخ، گل‌لاوند، شاه‌اسپرم رومی می‌باشد. در تنکابن آن را تروم می‌نامند.
کاربرد های اسطوخودوس
ترکیبات شیمیایی اسانس اسطوخودوس، مرکب از نوعی ستن (با بوی کامفر و نعناع) سینئول، الکل و لینالول است. مطابق تحقیقی دربارهٔ اثرات گیاهان درمنه، اسطوخودوس و آویشن شیرازی بر روی باکتری‌های Staphylococcus aureus، Pseudomonas aeruginosa و Klebsiella pneumonia که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، اسانس اسطوخودوس دارای اثر مهارکننده بر روی باکتری‌های بیماری زای مورد مطالعه می‌باشد.
اسطخودوس یکی از خوشبوترین گیاهان دارویی در جهان محسوب می‌شود که در مناطق مختلفی از ایران، هند، چین، انگلیس و کانادا به صورت خودرو رشد می‌کند.
این گیاه علاوه بر آنکه به عنوان یک گیاه دارویی پرخاصیت در طب سنتی ایران و طب سنتی کشورهای چین و هند مورد استفاده قرار میگیرد به عنوان یک خوراکی مفید در سبد غذایی بسیاری از خانواده‌های آسیایی و اروپایی وجود دارد.
در متون آروماتراپی مدرن (رایحه درمانی) از اسطوخودوس به عنوان یک اسانس ضدباکتری و نوعی آنتی بیوتیک طبیعی یاد می‌شود.
از برگ‌ها و ساقه اسطوخودوس، برای تهیه عصارهای برای درمان بیماری های دستگاه گوارش و روماتیسم استفاده می‌شود. این اسانس برای اهداف آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
همچنین این گیاه برای اعصاب، افزایش دهنده شیر مادر، تحلیل برنده نفخ و گاز روده، نشاط آور، باز کننده انسداد عروقی، مسهل بلغم و سودا خصوصاً سودای مغز، ضد میگرن، زکام، آسم، برونشیت، دل پیچه، درد سینه، تنگی نفس، سرفه، اگزما و ضد عفونی کننده دستگاه مجاری ادراری است.
روغن اسطوخودوس
روغن اسطوخودوس یکی از روغنهای گیاهی است که دارای خواص زیادی برای سلامتی انسان می باشد و از تقطیر بخار گل‌های لاوندر حاصل می‌شود.
این گیاه به طور طبیعی دارای عطر خوشی می‌باشد به همین دلیل در صنایع عطرسازی کاربرد فراوانی دارد
فواید اسطوخودوس
خواص اسطوخودوس برای پوست و مو
توجه : پیش از گذاشتن هرگونه ماسک بر روی صورت و نواحی حساس بدن، با مالیدن مقداری کمی از آن بر روی پوست دست خود به مدت حداقل ۲۰ دقیقه، از نداشتن حساسیت نسبت به آن اطمینان حاصل نمایید.
کمک به درمان آکنه و جوش صورت
روغن اسطوخودوس دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی قوی است و به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی که دارد، به پاک سازی پوست و درمان آکنه و جوش صورت کمک می کند.
علاوه بر این روغن اسطوخودوس یکی از بهترین روش های طبیعی برای درمان جای جوش می باشد.
کمک به درمان شپش سر
اسطوخودوس یکی از بهترین گیاهان دارویی برای پاک سازی پوست سر و مو‌ها بوده و از بهترین روش های طبیعی برای درمان شپش سر محسوب می شود.
کمک به درمان شوره سر
روغن اسطوخودوس دارای خواص ضد التهابی و ضد قارچی هستند و برای پیشگیری و درمان شوره سر مفید می باشند.
کمک به درمان ریزش مو
اسطوخودوس یکی از بهترین گیاهان دارویی برای تقویت موی سر است که به تقویت و افزایش رشد مو کمک کرده و از ریزش مو جلوگیری می کند.
فواید دارویی و درمانی اسطوخدوس
کمک به لاغری و کاهش وزن
گفته می شود که مقادیر بالای آنتی اکسیدان های موجود در اسطوخودوس به سم زدایی روده‌ها کمک کرده و با کاهش جذب چربی در بدن باعث لاغری و کاهش وزن می شود.
کمک به رفع مشکلات معده و دستگاه گوارش
اسطوخودوس دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی قوی بوده و به عنوان یکی از بهترین دارو های گیاهی برای بهبود هضم غذا، درمان معده درد و یبوست، اسهال و سلامت دستگاه گوارش شناخته می شود.
مفید برای فشار خون و قلب
مقادیر بالای لینانول موجود در اسطوخودوس به کاهش فشار خون بالا کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و آترواسکلروزیس را کاهش می دهد.
همچنین اسطوخودوس باعث بهبود گردش خون در بدن شده و فشار خون بالا را کاهش می دهد.
کمک به مشکل بی خوابی
اسطوخودوس یکی از خوشبو ترین گیاهان دارویی در جهان است که باعث آرامش شده و از بهترین روش های طبیعی برای درمان بی خوابی شبانه به حساب می آید.
بخور اسطوخودوس یا نوشیدن یک فنجان دمنوش اسطوخودوس قبل از خواب به درمان بی خوابی کمک می کند.
مفید برای استرس و اضطراب
اسطوخودوس در طب سنتی برای درمان استرس و اضطراب استفاده می شود؛ اسطوخودوس دارای خواص آرام بخش طبیعی است و می تواند استرس، اضطراب، تنش عصبی و افسردگی را درمان کند.
کمک به رفع مشکلات مغز و اعصاب
اسطوخودوس با بهبود گردش خون در بدن، به بهبود عملکرد مغز کمک کرده و به دلیل خواص ضد التهابی که دارد خطر ابتلا به زوال عقل و آلزایمر را کاهش می دهد.
کمک به رفع سرماخوردگی
اسطوخودوس دارای خواص ضد میکروبی و ضد التهابی قوی است و می تواند با پاک سازی سیستم تنفسی از خلط، به درمان سرماخوردگی، آنفولانزا، گلو درد، سرفه، آسم و سینوزیت کمک کند.
کمک به درد قاعدگی
اسطوخودوس به دلیل خواص ضد درد طبیعی و آرام بخش قوی که دارد، برای درمان سندروم پیش از قاعدگی مفید بوده و به درمان درد پریود کمک می کند.
مفید برای کبد چرب
اسطوخودوس به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی که دارد به پاک سازی و سم زدایی کبد کمک کرده و باعث درمان بیماری هایی مانند کبد چرب می شود.
کمک به رفع سردرد و میگرن
اسطخودوس دارای خواص ضد درد و آرام بخش طبیعی است و برای درمان سردرد و میگرن مفید می باشد.
خواص دمنوش اسطوخودوس
چای و دمنوش اسطوخودوس در طب سنتی برای درمان بی خوابی، استرس و اضطراب، کاهش فشار خون بالا، پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی، درمان معده درد و حالت تهوع، آکنه و جوش صورت و سردرد و میگرن مفید می باشد.
طرز تهیه دمنوش اسطوخودوس
یک قاشق غذا خوری از گل های خشک شده ی اسطوخدوس را به ۲ فنجان آب جوش اضافه کنید و بگذارید ۱۰ دقیقه بماند تا دم بکشد. دمنوش اسطوخودوس شما آماده است، مقداری عسل طبیعی به آن اضافه کنید و بنوشید.
شما می توانید روزانه ۱ تا ۲ فنجان دمنوش اسطوخودوس، مصرف کنید.
عوارض، مضرات و مواد منع مصرف اسطوخودوس
نوزادان و کودکان
اسطوخودوس باعث بر هم خوردن تعادل هورمونی در بدن نوزادان و کودکان پسر شده و خطر ابتلا به ژنیکوماستی (رشد غیر طبیعی سینه‌ها در پسر) را افزایش می دهد.
زنان باردار و شیرده
متخصصان توصیه می کنند که زنان در دوران بارداری و شیردهی بهتر است از مصرف چای و دمنوش اسطخدوس اجتناب کنند.
قند خون و دیابت
هنوز تحقیقات جامعی درباره ی اثرات اسطخودوس بر روی قند خون صورت نگرفته به همین دلیل توصیه می شود که افراد مبتلا به دیابت از زیاده روی در مصرف آن اجتناب کنند.
جراحی
اسطخودوس بر روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارد به همین دلیل ممکن است با دارو های بیهوشی تداخل داشته باشد، توصیه می شود که دو هفته قبل از جراحی از مصرف اسطوخدوس اجتناب کنید.
طبع اسطوخودوس
طبیعت اسطوخدوس گرم و خشک است. اسطوخودس حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها، لینانول و سینئول و الکل می باشد.
اسطوخودوس از گیاهان گلدار متعلق به خانواده نعناعیان است که برگ های دراز و باریک دارد و گل های آن، کوچک خوشه ای به رنگ های آبی، بنفش و قرمز تیره هستند.
اسطوخدوس بومی شمال آفریقا و مدیترانه می باشد. از اسطوخدوس بیشتر برای تهیه ی چای و دمنوش اسطوخدوس، روغن اسطخودوس و در آروماتراپی استفاده می شود.
منبع: ویکی پدیا – کوکا
دیدگاه خود را بنویسید