شهر پادگان نيست كه شبانه چراغش خاموش شود
اخبار ایران کازمد - سلامت نیوز : تهران شهري هميشه بيدار است، چه دوست داشته باشيم و چه از مخالفان شهر هميشه بيدار باشيم. اينكه بزرگراه هاي ما هميشه پرترافيك است حتي نيمه شب ها نشان مي دهد كه ميل تهراني ها به استفاده از فضاي هاي شهري در ساعات خلوتي شهر بسيار است. به گزارش سلامت نیوزبه نقل از روزنامه اعتماد ،براي پاسخ به همين نياز مديريت شهري لايحه زيست شبانه كه بعدها به تهران هميشه بيدار تغيير نام داد را مصوب كرد. لايحه پرحاشيه اي كه بارها از سوي پليس و فرمانداري با آن مخالفت شد و حتي رييس شوراي شهر هم در جريان بررسي آن به شوخي مي گفت با اين تصميم مخالف است زيرا معتقد است كه بايد شب ها ساعت 10 خوابيد. حتي پس از اين مصوبه تعداد اندكي از خانم ها مقابل شوراي شهر تهران تجمع كردند و در مخالفت با تهران بيدار در شعارهايي اعلام كردند كه بچه ها و همسران شان شب ها به جاي خيابان بايد در خانه باشند. مخالفت هايي كه ميثم بصيرت استاد دانشگاه معتقد است به دليل آن است كه اين تصميم مديريت شهري گرفتار حاشيه هايي شده و به درستي اهداف آن بيان نشده است و براي همين نقدهايي به آن مطرح مي شود. اما حيات شبانه كه از مديريت شهري گذشته و درخصوص آن مطالعاتي شده هدفش مناسب سازي عرصه هايي براي حيات شبانه شهروندان است. اينكه امنيت اين عرصه ها تامين، نورپردازي شوند و براي خدمات رساني به مردم برنامه ريزي هاي لازم انجام شود. مخالفان تازه حيات شبانه به تازگي يكي از راه يافتگان شوراي ششم شهر تهران از عبارت تازه اي براي زيست شبانه استفاده كرده و اعلام كرده است كه كليت طرح زيست شبانه را قبول دارم، اما با عنوان زيست مومنانه مي توانيم شهر تهران را روشن، شفاف و امن تر كنيم و زيست شبانه با مدل فعلي كه تعريف شده جلو نمي رود و نياز به بازنگري دارد. سبك جديد زندگي را بپذيريم حسن خليل آبادي، عضو شوراي شهر تهران در پاسخ به منتقدان زيست شبانه به اعتماد مي گويد: در دنياي امروز و بسياري از شهرهاي بزرگ شب و روز تقريبا مشابه هم است و مردم تقريبا در همه ساعات در شهر حضور دارند، زيرا آن قدر سبك زندگي شهري پيچيدگي دارد كه نمي توان مانند يك روستا بگوييد از ساعت ۱۰ شب به بعد مردم در خانه هاي شان باشند و شهر را تعطيل كنيد. هر چند در روستاها هم اين گونه نيست و آنها هم تا پاسي از شب در فضاهاي عمومي شهر حضور دارند!... اين سبك جديد زندگي است. شايد عده اي بسيار معدود از شهروندان به سبك سنتي قديم ساعت ۱۰ شب مي خوابند و ساعت ۴ صبح بيدار مي شوند كه بسيار هم سبك خوبي است اما ديگر مانند گذشته، فرد در خانواده تصميم گير نيست، بلكه كل خانواده، از فرزند تا همسر، فاميل تا خويشان، سبك زندگي را مشخص مي كنند. شما مي بينيد كه با وجود منع تردد از ساعت ۱۰ شب به بعد، باز هم مردم در خيابان ها هستند. اين در حالي است كه حضور شبانه مبلغ قابل توجهي جريمه دارد، اما بزرگراه ها غلغله است و اين نشان مي دهد شهر بيدار است. هم شب بيدار است و هم روز. شهر پادگان نيست كه كليدش را خاموش كنيد به گفته او شوراي شهر در مصوبه شهر بيدار، شهرداري را مكلف كرده كه اين موضوع را ساماندهي كند. اگر اين اقدام صورت نگيرد، هر كس ساز خودش را مي زند. يكي دستفروشي مي كند، يكي بدون نظارت غذافروشي مي كند و فعاليت هاي ناهماهنگ موجب بي نظمي در شهر مي شود. اين اقدامات در جهت نظام مند كردن اين فعاليت هاست. شهر بيدار است و حالا كه اين شهر بيدار است، بايد براي اين بيداري برنامه ريزي كرد. او مي گويد: بايد ديد در كدام مناطق اين اقدامات انجام شود و چه برنامه هايي اجرا شود... ما به ويژه در نقاطي كه در شب ها محل تجمع آسيب ديدگان اجتماعي مي شود، مي توانيم با فعاليت هاي مان، با تعريف برنامه هاي فرهنگي، اجتماعي، مردم را به اين بخش ها بياوريم تا باعث امنيت بيشتر شوند. اين اقدامات در جهت تامين امنيت شهر است. همچنين مي توان از فرصت شب هاي تهران براي فعال كردن بخش هاي اقتصادي غيرفعال استفاده كرد. در حال حاضر كه مردم مشكل اقتصادي و اشتغال دارند، يا به خاطر آلودگي هوا و ترافيك مي توان از ظرفيت شب در شهر استفاده كرد. در منطقه اي كه من زندگي مي كنم (شاه عبدالعظيم) در ايام ماه رمضان يا ايام محرم و حتي در همين ايام كه ايام مسلميه است، با وجود وضعيت كرونايي، مردم از تمام تهران به شهرري مي آيند. يا در ايام تابستان، مردم به بام تهران مي روند يا به دربند مي روند. به مناطق خنك تر مي روند و با همين حضور مردم است كه شهر بانشاط مي شود. شهر پادگان نيست كه كليدش را خاموش كنيد و به همه بگوييد بخوابيد! شهر بيدار است. نمي خواهيم مردم را از خانه ها بيرون بكشيم اين عضو شوراي شهر تهران تاكيد مي كند: برخي فكر مي كنند ما مي خواهيم مردم را شب ها از خانه بيرون بكشيم اما اين گونه نيست. بلكه ما درصدديم براي آسايش افرادي كه به هزار و يك دليل شخصي و مشكلاتي كه در روز از جمله ترافيك و مشغله دارند نمي توانند بيرون بيايند، برنامه ريزي كنيم. همچنين در كنار آن، به اقتصاد شهر هم توجه شده است. در كنار اين، ناامني هم كاهش پيدا كند و آسيب ديدگان اجتماعي از خلوتي شهر بهره ببرند و برخي از نقاط را تبديل به پاتوق كنند. حالا روي اين ساماندهي هر نامي بگذاريم؛ زيست مومنانه، يا شهر بيدار يا زيست شبانه با هر اسمي اين موضوع يك نياز شهر است و بايد به شهروندان همانند روز از سوي مديريت شهري خدمات ارايه شود و با فرهنگ و قوانين كنوني كشور ما نوشته شده است. مگر حالا شب ها به كاباره يا كازينو مي روند؟ او ادامه مي دهد:مگر در حال حاضر مردم زماني كه شب ها بيرون مي آيند، خداي ناكرده به كاباره يا كازينو مي روند؟ مردم شب ها يا به رستوران، پارك يا به پاساژ مي روند. حتي آن زمان كه در قديم كاباره و كازينو هم بود همه مردم ما به اين مكان ها نمي رفتند. درصد كمي مي رفتند. آن زمان شاه عبدالعظيم ما از جمعيت غلغله بود. اصل موضوع اين است كه شب هاي تهران بيدار است. براي اين شهر بيدار برنامه ريزي كنيد. زيست شبانه پر رونق در شهرهاي اسلامي وجود زندگي شبانه پويا و سرزنده در مراكز شهري يكي از ويژگي هاي شهرهاي موفق دنياست، به جز كشورهاي غربي، كشورهاي اسلامي نيز از اين فرصت شبانه به خوبي استفاده مي كنند. در شهري مثل دوبي كه روزهاي پرترافيكي دارد، مراكز تفريحي، رستوران هاي ساحلي و فروشگاه ها، شب ها مخاطب فراواني دارد.استانبول، قاهره و... نيز از نمونه هاي موفق شهرهاي هميشه بيدار هستند. شهر هميشه بيدار از كجا آمد؟ ايده برنامه ريزي شبانه براي شهرها از ۱۹۷۰ در اروپا مطرح شد همچنين اصطلاح شهر بدون خواب (شهر بيدار) اولين بار در سال ۱۹۲۰ براي نيويورك استفاده و در انگلستان نيز در سال ۱۹۹۳ به شهر منچستر عنوان شهر ۲۴ ساعته گفته شد. در حالي كه توريسم شبانه بخشي مهم از اقتصاد شبانه به شمار مي رود، امروزه شهرهاي بسياري در جهان به برنامه ريزي در حوزه توريسم شبانه و اقتصاد شب پرداخته اند و در واقع ارزش و اهميت اوقات شبانه خود را درك كرده و در جهت استفاده از آن هستند. در اين زمينه مي توان به شهر لندن اشاره كرد كه حجم اقتصاد شبانه آن در سال به بيش از ۲۶ ميليارد پوند مي رسد و سبك زندگي اين شهر به سمت شب زنده داري مي رود. رستوران ها، فروشگاه هاي مواد غذايي، سالن هاي ورزشي، سالن هاي آرايش، كتابخانه ها و موزه ها همه و همه فرصت هاي اقتصادي شب هاي لندن را رقم مي زنند. اقتصاد شبانه در انگلستان سالانه ۶۶ ميليارد پوند ارزش توليد مي كند و بيش از ۳/۱ ميليون نفر در آن شاغل هستند. همچنين برلين كه به يك كلان شهر پر جنب و جوش و خلاق شهرت دارد بخشي از اين شهرت خود را مرهون تاريخ طولاني و فرهنگ زندگي شبانه اين شهر است محدوديت هايي مانند دماي بالاي روز، آلودگي فضاهاي شهري، ترافيك ناشي از كار و فعاليت در روزها باعث شده است تمركز روي شب ها بيشتر شود و به همين دليل است كه در بسياري از شهرها بعد از غروب آفتاب و تاريك شدن هوا زندگي تازه آغاز مي شود. در تهران نيز زيست شبانه سنتي قديمي است. در زمان قاجار شهرها در شب، خالي از جمعيت مي شد و هر كه مي خواست وارد دروازه هاي شهر شود، بايد اسم شب را مي دانست. البته زيست شبانه قجري، محدود به شب هايي خاص و اقشاري مشخص بود و مردم جز در شب هاي آييني و شب نشيني هاي خانگي، از فرصت شبانه براي زندگي استفاده نمي كردند، اما شب در دوره پهلوي به خاطر گسترش اماكن عمومي رونق گرفت. در اين دوره، خيابان ها، مراكز خريد، سينماها، كافه ها، رستوران ها و... در تهران رو به افزايش گذاشت... اين نوع سبك زندگي شبانه با تغيير ارزش هاي فرهنگي و اجتماعي متوقف شده و برنامه ريزي جديدي هم براي زنده كردن شب هاي پايتخت نشد. تنها ابرشهري كه شب ها تعطيل است تهران جزو معدود كلان شهرهايي است كه فعاليت در آن فقط به ساعات اداري محدود مي شود. در تهران تقسيم بندي ساعات شبانه روز به 3 گروه ۸ صبح تا ۴ عصر (ساعت كار و فعاليت)، ۴ عصر تا ۱۲ شب (فراغت) و ۱۲ تا ۸ صبح (خواب) است در حالي كه در هيچ ابرشهر جهان جز تهران اين تقسيم بندي كاربردي ندارد و بسياري از شهرهاي دنيا گذران اوقات فراغت در ساعات بامدادي امكان پذير است. مصوبه تهران بيدار يكي از تكاليف برنامه 5 ساله سوم شهر تهران بود. در مصوبه شوراي شهر 5 خيابان براي گذراندن اوقات فراغت تفريح و گردشگري شبانه انتخاب شد كه تا ساعت 3 بامداد مراكز خرده فروشي، خدماتي، فرهنگي و گردشگري، اجازه خدمات رساني به شهروندان را داشته باشند. اين پيگيري ها به دليل عدم صدور مجوزهاي لازم از سوي مراجع بالادستي به سرانجام نرسيد. اما اين طرح با تغييرات تازه اي دوباره در دستور كار پارلمان شهري قرار گرفت. بهره مندي شهروندان و گردشگران از شهر، ساماندهي زندگي شبانه براساس فرهنگ ايراني و اسلامي، استفاده از ظرفيت هاي شبانه شهر براي توسعه گردشگري شبانه، تقويت اقتصاد شهري از راه مديريت صنوف و ساماندهي مشاغل غيررسمي سيار و بي كانون، تعديل شب مردگي نواحي غيرمسكوني ازاهداف اين طرح بود كه به تصويب اعضاي شوراي شهر تهران هم رسيد. اغذيه فروشي، خرده فروشي مربوط به مواد خوراكي، دستفروشي و اجراي برنامه هاي فرهنگي و هنري فعاليت هاي مجازي است كه براي شب هاي تهران پيش بيني شده بود. سه پهنه اي كه در سال اول برنامه شهر بيدار بايد اجرايي مي شد؛ پهنه جنوب؛ محدوده حرم حضرت عبدالعظيم(ع)، پهنه شمال؛ امامزاده صالح و حدفاصل چهارراه پارك وي و ميدان تجريش و پهنه مركزي تهران؛ يعني حصار ناصري و بازار. در گام دوم؛ پهنه غربي و شرقي؛ مجموعه درياچه شهداي خليج فارس و ميدان نبوت هم به بخش هاي شهر هميشه بيدار بايد اضافه مي شد كه اين به بهانه كرونا نيفتاد. مخالفان تازه از راه رسيدند حاشيه هاي اين روزها بر سر فعاليت شبانه در تهران هميشه وجود داشته و مربوط به راه يافتگان ششم يا اعضاي شوراي پنجم نمي شود. موافقان زيست شبانه معتقدند:اجراي آن باعث كاهش فضاهاي بي دفاع شهري مي شود و ظرفيت لازم براي گردشگري شبانه را فراهم مي آورد. بهره گيري از پتانسيل زيست شبانه در جهت درآمدزايي پايدار و فراهم سازي فرصت هاي اشتغال و كارآفريني و ارتقاي امنيت اجتماعي از ديگر نكات مثبتي است كه در صورت تحقق تهران هميشه بيدار به آن اشاره مي شود. از سوي ديگر مخالفان زيست شبانه هم ترويج نايت لايف با الگوي غربي، دشواري تامين امنيت فضاهاي شهري و امكان برهم خوردن آرامش و آسايش مورد نياز شهروندان را مطرح مي كنند. اين درحالي است كه كشورهاي اسلامي تجارب موفقي در اين زمينه داشته اند، بررسي تجربه ساير شهرها 6 آموخته مهم دارد؛ تمركز زيست شبانه در پهنه هاي محدودي از شهر باشد، دستفروشان و هنرمنداني كه فعاليت مي كنند، در شناسنامه دار باشند، فعال كردن محدوده هاي تك عملكردي و بدون فعاليت در ساعات شب و تاكيد بر نورپردازي شهر و از بين بردن فضاهاي بي دفاع، توسعه و ترويج فرصت هاي جذب گردشگر و تعريف متولي و سازمان مشخص براي هدايت و پيشبرد امور مرتبط با زيست شبانه 6 درسي است كه مي توانيم از ساير كشورهاي اسلامي در اين خصوص بگيريم. هويت شبانه شهر بخش مهمي از هويت شهر مدرن است؛ به گفته كارشناسان حوزه شهري تصميم گيران شهر در اين سال ها به اين بخش از هويت آسيب زده اند. محروم كردن يك شهر از زندگي شبانه، هويت آن را نصفه و نيمه كرده است درحالي كه يكي از زيبايي هاي شهر مدرن به هويت شبانه آن بازمي گردد؛ اما وقتي به شب تهران فكر مي كنيم به ناامني، جرم و اتوبان هاي ناامن مي انديشيم.
برچسب‌ها:
