فهرست محتوا
- 1 لوسیون زعفران سرگل ایرانکازمد | لوسیون گیاهی زعفران ايرانکازمد
- 2 خواص و فواید لوسیون زعفران سرگل ایرانکازمد
- 3 نکات مهم و حائز اهمیت راجع به لوسیون زعفران سرگل ايران کازمد که باید قبل از خرید به آنها توجه نمود
- 4 خواص زعفران را بیشتر از قبل بشناسید
- 5 مشخصات زعفران
- 6 محل کاشت زعفران کجاست؟
- 7 تاریخچه کاشت زعفران در ایران
- 8 ارزش غذایی زعفران
- 9 خواص دارویی زعفران را بشناسیم
- 10 درآمد ایران از زعفران
- 11 ریشه نام زعفران از کجا آمده؟
- 12 صفات و ریختشناسی زعفران
- 13 مزرعه کشت زعفران
- 14 مصارف غذایی و صنعتی زعفران
- 15 ترکیبات شیمیایی زعفران
- 16 روش نگهداری زعفران
- 17 تقلب در فروش زعفران | تشخیص زعفران اصل و تقلبی
- 18 زعفران در شعر فارسی
- 19 دوز مصرف زعفران | میزان مصرف استاندارد زعفران در روز
- 20 تصویر لوسیون زعفران سرگل ایرانکازمد | لوسیون گیاهی زعفران ايرانکازمد
لوسیون زعفران سرگل ایرانکازمد | لوسیون گیاهی زعفران ايرانکازمد
عکس لوسیون زعفران سرگل ایرانکازمد
خواص و فواید لوسیون زعفران سرگل ایرانکازمد
اگر بخواهیم به صورت خلاصه و تیتروار فواید لوسیون زعفران ایران کازمد را مورد بررسی قرار دهیم، میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- روشن کننده و شفاف کننده پوست
- کمک به جوانسازی پوست
- کمک به رفع لک و جای لک
- کمک به بازسازی کلاژنهای پوست
- آبرسان و مرطوب کننده پوست
- کمک به تسریع زمان ترمیم پوست
- کمک به حفظ حالت الاستیته و کشسانی پوست
- حاوی ویتامین های A, B1, B2, B3, C, E
- حاوی مواد معدنی مهم و ضروری برای پوست
- آنتی باکتریال
نکات مهم و حائز اهمیت راجع به لوسیون زعفران سرگل ايران کازمد که باید قبل از خرید به آنها توجه نمود
- اکیدا تصویه میشود لوسیون زعفران ایران کازمد را روی پوست کاملا تمیز مصرف نمایید. به این معنی که قبل از مصرف این لوسیون برای پاکسازی پوست خود از صابون گیاهی مناسب استفاده نمایید.
- مدل و زمان خاصی برای مصرف لوسیون زعفران ایران کازمد تعیین یا تعریف نمیشود. در طول شبانه روز هر زمانی احساس خشکی و یا کشیدگی به علت خشکي در پوست خود داشتید، میتوانید از لوسیون زعفران ایران کازمد استفاده نمایید.
- اگر همزمان با لوسیون زعفران ایران کازمد، یکی از انواع اسکرابها را نیز تهیه نمودهاید، حتما لوسيون را بعد از مصرف اسکراب استفاده نمایید.
- در صورتی که از یکی از ماسک های گیاهی ایران کازمد را تهیه نمودهاید، پیشنهاد میکنیم لوسیون زعفران ایرانکازمد را یک ساعت بعد از مصرف ماسک گياهيتان میتوانید استفاده نمایید.
- اگر فقط یک صابون گیاهی به همراه لوسیون زعفران ايران کازمد را تهیه نمودهاید، میتوانید تا روزی 2 مرتبه ( هر 12 ساعت ) از صابون و بعد از آن از لوسیون زعفران ایران کازمد استفاده نمایید. به عنوان مثال به این صورت که:
- صبح حدود ساعت 10 ویا 11، پوستتان را با صابون گياهي تهیه شده شستشو داده، سپس لوسیون زعفران ایران کازمد تان را به اندازه یک بند انگشت از محفظه خارج کرده و به پوست خود بزنید و به اندازه 30 ثانیه به آرامی ماساژ دهید.
- مجددا شب حدود ساعت 10 و یا 11 ( یعنی 12 ساعت بعد ) قبل از خواب ابتدا پوست را با صابون گیاهی بشویید، سپس لوسیون زعفران ایران کازمد را طبق دستور بالا مصرف نمایید.
- دقت بفرمایید این نوع مصرف فقط در شرایطی است که شما یک صابون گیاهی متناسب با نوع پوست و لوسیون زعفران ایرانکازمد را تهیه نمودهاید.
- سعی کنید در طول دوره مصرف لوسیون زعفران ایران کازمد تا حد امکان از نور مستقیم آفتاب دور باشید. و زمان های طولانی را در زیر نور مستقیم خورشید قرار نگیرید.
- توصیه میکنیم در زمان مصرف لوسیون زعفران ایران کازمد روزی 6 الی 8 لیوان آب بنوشید.
- مواد موثره در لوسیون زعفران ايرانکازمد با درصد و خلوص بالا موجود است. توصیه میکنیم در هر بار مصرف لوسیون زعفران ایران-کازمد از حجم کمی لوسیون زعفران ايران کازمد بروی پوست بزنید و ماساژ دهید تا جایی که اثری از آن روی صورت یا پوست شما نمانده و کاملا وارد پوست شده باشد.
- مصرف لوسیون زعفران ایران کازمد برای همه نوع پوست (پوستهای خشک، پوستهای مختلط و پوستهای چرب) بالامانع است.
- اکیدا توصیه میکنیم به همراه کرم، لویسون، ماسک یا اسکراب های گیاهی ایران کازمد ازجمله لوسیون زعفران ايرانکازمد از صابون گیاهی مناسب پوستتان نیز استفاده نمایید.
- لوسیون زعفران ایران کازمد گیاهی، ویتامینه و پروتئینه میباشد. لذا میتوانید نگران تداخل دارویی با مصرف این محصول نباشید.
- اگر بیماریهای درونی یا بیماریهای خاصی دارید که حتی محصولات کاملا گیاهی از جمله لوسیون زعفران ایران کازمد که حاوی روغن و یا عصارههای گیاهی یا گیاهان دارویی باشد نیز ممکن است برای شما ایجاد حساسیت نماید، اکیدا توصیه میکنیم قبل از مصرف با پزشک خود مشورت نمایید.
- این نکته را به طور کلی به خاطر داشته باشید که همه لوسیونهای گیاهی ایران کازمد به غیر از خواصی که در کرمهای گیاهی هم خانواده یا متناظر با خود (در این موضوع منظور لوسیون زعفران ايران کازمد است) را دارند، دارای خاصیت آبرسانی ویژه به پوست بوده و همچنین موجب حفظ رطوبت پوست نیز هستند.
- لوسیون زعفران ایران کازمد لزوما مختص پوست صورت نیست و به راحتی میتوانید برای همه جای بدن از آن استفاده نمایید مانند پوست دست، پوست گردن، پوست پا، پوست کف دست و پا، پوست شکم و پهلوها، پوست کمر و پوست ناحیه تناسلی، پوست سینه، پوست باسن، پوست سر و غیره.
- به دلیل عدم وجود مواد شیمایی همچنین نگهدارنده شیمیایی در لوسیون زعفران ايران کازمد میبایست این محصول در دمای خنک و فضای خشک (مانند طبقات پایین یخچال) نگهداری فرمایید.
- لوسیون زعفران ایران کازمد را دور از دسترس اطفال و کودکان قرار دهید.
- لوسیون زعفران ایران کازمد خوراکی نیست و اگر اشتباهی خورده شود میبایست به پزشک مراجعه فرمایید.
- پس از هر بار مصرف لوسیون زعفران ایران کازمد درب آن به خوبی ببنید به طوری که هوا وارد محصول نشود.
- به علت اینکه لوسیون زعفران ایران کازمد یک محصول گیاهی و تا حدامکان فاقد مواد شیمیایی است، توصیه میکنیم قبل از مصرف محصول را تکان داده تا محتوای آن به خوبی هم بخورد.
خواص زعفران را بیشتر از قبل بشناسید
زعفران یا زَرپَران (زعفران همان کلمه زرپران به عربی است). گیاه زعفران از تیرهٔ زنبقیان، سردهٔ زعفران که خواص زیادی از قبیل دارویی و رنگ غذایی دارد. نام علمی زعفران Crocus sativus است.
طبق آمار رسمی سال 1398 کشور ایران با تولید سالانه ۳۳۰ تن و صادرات ۲۸۰ تن از این محصول بزرگترین تولیدکننده و صادر کننده زعفران در دنیا است. در این بین استانهای خراسان رضوی و جنوبی با سهمی ۸۵ درصدی بیشترین سهم در تولید زعفران ایران را دارند.
کشت زعفران در برخی دیگر از استانهای کشور از جمله خراسان شمالی، یزد، گلستان، همدان، فارس و اصفهان نیز انجام میگیرد که سهم این استانها از تولید زعفران بهطور کلی کمتر از ۱۰ درصد است.
از دیدگاه کمّی شهرستان تربت حیدریه در استان خراسان رضوی با سطح زیر کشتی بالغ بر ۷۵۰۰ هکتار زعفران در بین تمامی تولیدکنندگان این محصول، رتبه نخست تولید در کشور را دارد.زعفران شهرستان قائن یکی از با کیفیتترین زعفرانهای تولیدی کشور قلمداد میشود.
همچنین زعفران گناباد به دلیل کاشت به روش سنتی و آبیاری با آب قنات به عنوان میراث جهانی کشاورزی در فائو ثبت شده.
مشخصات زعفران
زعفران گیاهی کوچک و چندساله به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتر است. از وسط پیاز یا قاعدهیِ ساقه، تعدادی برگ باریک و دراز خارج میشوند. از وسط برگها، ساقهای گلدار بیرونمیآید که به یک تا سه گل منتهی میشود.
گلها دارای ۶ گلبرگ بنفشرنگ هستند که ممکن است در بعضی واریتهها به رنگ گلی یا ارغوانی باشند. گلها دارای ۳ پرچم و یک مادگی منتهی به کلالهٔ سهشاخه به رنگ قرمز متمایل به نارنجی هستند. قسمت مورد استفاده این گیاه انتهای خامه و کلاله سهشاخه است که به نام زعفران مشهور است و معطر و کمی تلخ است.
محل کاشت زعفران کجاست؟
کشت زعفران در ایران در شهر سلامی بهویژه در شهرستانهای تربت حیدریه، زاوه (روستای کاریزک ناگهانی)، قاینات (در روستاهای بیهود، فندخت، بهناباد، بیدخت، استند، آبیز، سپاد، اردکول)، فردوس، بشرویه، سرایان و بیرجند در استان خراسان جنوبی و شهرستانهای تربت جام، تایباد، باخرز، گناباد، سبزوار، ششتمد، نیشابور و بجستان، کاشمر، خلیلآباد و کوهسرخ در استان خراسان رضوی و به تازگی در استانهای اصفهان (نطنز) فارس، کرمان، سمنان (شاهرود)، لرستان، قزوین، اردبیل و استان آذربایجان شرقی کشت میشود.
پیازچه زعفران در مناطق سردسیر با بارندگی زیاد بسیار بهتر از مناطق گرمسیر عمل میآید و یکی از دلایل اصلی که باعث تمایز زعفران مرغوب از زعفران نامرغوب میشود، شرایطِ اقلیمی و آب و هوای آن منطقه است که هرچقدر منطقه سردسیرتر باشد، عملکرد و عیار زعفران بالاتر میرود.
زعفران به دلیل طبع گرم آن تا حد زیادی میتواند در مقابلِ هوای سرد مقاومت کند، پیاز زعفران در دمای منفی چهل درجه سانتیگراد به رشد عادی خود ادامه میدهد و شادابی و نشاط برگها را کاملاً حفظ میکند
تاریخچه کاشت زعفران در ایران
ایرانیان ضمن صدور زعفران به بسیاری از نقاط جهان باستان، خواص آن را به یونانیها، رومیها، چینیها و اقوام سامی از جمله عربها معرفی کردند و شیوه زراعت آن را در سدههای اول تا چهارم هجری به امتهای اسلامی اطراف مدیترانه آموختند.
به این ترتیب که نخستین زعفرانکاری به وسیله ایرانیان تبعید شده توسط معاویه در نواحی شام دایر شد. پس از آن کاشت زعفران در شمال آفریقا و اندلس (اسپانیای اسلامی) و صقلیه (سیسیل) رواج یافت. اقوام ایرانی همچون رستمیان و بنوطبری در انتقال فرهنگ زعفرانکاری مؤثر بودند.
ارزش غذایی زعفران
در جدول زیر میزان ارزش غذایی و موادی که داخل زعفران قابل مشاهده است:
مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم (۳.۵ اونس) | |
---|---|
انرژی | ۱.۲۹۸ کیلوژول (۳۱۰ کیلوکالری) |
کربوهیدراتها | ۶۵.۳۷ g |
چربی | ۵.۸۵ g |
چربی اشباع | ۱.۵۸۶ g |
چربی تکاشباعنشده | ۰.۴۲۹ g |
چربی چنداشباعنشده | ۲.۰۶۷ g |
پروتئین | ۱۱.۴۳ g |
آب | ۱۱.۹۰ g |
ویتامین آ | ۵۳۰ IU |
ویتامین ب۱ (تیامین) | ۰.۱۱۵ میلیگرم (۹٪) |
ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین) | ۰.۲۶۷ میلیگرم (۱۸٪) |
ویتامین ب۳ (نیاسین) | ۱.۴۶۰ میلیگرم (۱۰٪) |
ویتامین C | ۸۰.۸ میلیگرم (۱۳۵٪) |
کلسیم | ۱۱۱ میلیگرم (۱۱٪) |
آهن | ۱۱.۱۰ میلیگرم (۸۹٪) |
منیزیم | ۲۶۴ میلیگرم (۷۱٪) |
فسفر | ۲۵۲ میلیگرم (۳۶٪) |
پتاسیم | ۱۷۲۴ میلیگرم (۳۷٪) |
سدیم | ۱۴۸ میلیگرم (۶٪) |
روی | ۱٫۰۹ میلیگرم (۱۱٪) |
سلنیم | ۵.۶ μg |
اسید فولیک | ۹۳ μg |
ویتامین ب۶ | ۱.۰۱۰ mg |
خاکستر | ۵.۴۵ g |
درصدها نسبیاند منبع: پایگاه اطلاعاتی مواد غذایی آمریکا |
خواص دارویی زعفران را بشناسیم
دمنوش زعفران اساساً ضدافسردگی و نشاطآور بوده و به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک میکند؛ همچنین مدر (ادرار آور) بوده و نتیجتاً برای شستوشوی کلیهها و مثانه مفید است.
تسهیل در هضم غذا، رفع نفخ معده، تسهیل گردش خون و خونسازی از فواید دیگر آن است همچنین خاصیت آنتیاکسیدانی و نتیجتاً ضد سرطانی نیز دارد. (نام علمی: Crocus sativus) زعفران ویژگی سرخوشی داشته و امروزه برخی شرکتهای دارویی اروپایی از آن به عنوان اینتگراتور ضد افسردگی استفاده میکنند.
کروسین و سافرانال موجود در زعفران تأثیری مشابه داروی فلوکستین داشته و از بازجذب دوپامین، نوراپی نفرین و سروتونین جلوگیری نموده و بدین ترتیب اثر ضد افسردگی خود را اعمال مینماید. کاهش میزان سروتونین منجر به افزایش علائم “PMS” یا سندرم پیش قاعدگی و به ویژه افسردگی میشود.
نتیجه مطالعات نشان میدهد کروسین و سافرانال موجود در زعفران از بازجذب سروتونین جلوگیری کرده و در نتیجه منجر به افزایش مقدار سروتونین و کاهش علائم افسردگی در زنان مبتلا به “PMS” میشود. از آنجاییکه افسردگی از مهمترین عوامل کاهش میل جنسی است، بهبود افسردگی موجب افزایش میل جنسی نیز میگردد.
بهطور کلی ۸٪ از زوجهای ایرانی مبتلا به ناباروری هستند و در این میان سهم مردان ۴۰٪ است. تحقیقات اخیر نشان میدهد “ROS: Reactive Oxygen Species” یکی از دلایل کاهش باروری در مردان است.
به این ترتیب که “ROS” به ویژه رادیکالهای آزاد، سبب پراکسیداسیون اسیدهای چرب و آسیب به غشای سلولی اسپرم و محتوای ژنتیکی آن میگردد و در نتیجه سبب مختل شدن تحرک اسپرم و همچنین آسیب به DNA میشود و در نتیجه منجر به لقاح ضعیف میگردد.
کاروتنوئیدهای موجود در زعفران به ویژه کروسین و کروستین که آنتیاکسیدان میباشند با جلوگیری از فعالیت “ROS” از اکسیداسیون اسیدهای چرب در غشا جلوگیری کرده و در نتیجه سبب افزایش تحرک و بهبود مورفولوژی اسپرم و همچنین عملکرد جنسی آقایان میگردد.
زعفران با محدودسازی سنتز RNA و DNA در سلولهای سرطانی، قطع واکنشهای زنجیرهای رادیکالهای آزاد، از طریق فعالیت آنتیاکسیدانی ترکیبات خود در پیشگیری و بهبود سرطان کمک میکند.
همچنین ترکیبات کاروتنوئیدی بر آنزیم “Topoisomerase 2” برهم کنش دارد که این خاصیت به فعالیت سیتوتوکسیکی زعفران بر میگردد و سبب آپپتوز سلولهای سرطانی میشود. زعفران به عنوان طعم دهندهٔ غذا و برای رنگ پارچه، در کشورهای در حال توسعه و توسط صنعت گران به مقدار زیاد استفاده میشود.
در طب سنتی، زعفران به عنوان مسکن، خلط آور، محرک جنسی و معرق، کاربرد دارد. در گزارشهای داستان گونهٔ مربوط به مناطق استوایی آسیا، از خمیری نام برده شده که مخلوطی از زعفران و چوب صندل است و این خمیر امروز همچون گذشته به صورت مرهمی آرامش بخش برای پوستهای خشک مصرف میشود.
از دیگر مزایای زعفران برای پوست، روشن کردن پوست صورت با آن است. زعفران به دلیل مقادیر بالای آنتیاکسیدانهایی که دارد به درمان لکههای تیره پوست کمک کرده و باعث روشنتر و سفیدتر شدن رنگ پوست میشود. این گیاه در تولید محصولات زیبایی زیادی مورد استفاده قرار میگیرد.
یکی از دلایل این امر این است که زعفران دارای خواص ضد التهابی است که در برابر پیری، اگزما، پوست مرده و روشن کننده پوست و غیره میتواند مفید باشد. زعفران، حاوی مقادیر زیادی از مواد مغذی خاص مانند ویتامین ث و… هستند.
ویتامین ث یا همان اسید اسکوربیک، برای سلامت انسان فوقالعاده حیاتی و مهم است، و باعث تحریک سیستم دفاعی و ایمنی بدن انسان برای تولید گلبولهای سفید میگردد که خط مقدم دفاعی بدن در برابر بیماریها و عوامل میکروبی و ویروسی و همچنین برای تولید کلاژن، ضروری میباشد، کلاژن هم برای تولید سلولی در بدن جهت ترمیم زخم و جراحت، رشد عضله، ترمیم رگهای خونی و تولید بافت، ضروری است.
درآمد ایران از زعفران
در سال ۲۰۱۸ به میزان ۱۰۵ تن زعفران از ایران صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۴۰ درصدی داشتهاست. بر اساس آمار ششماهه گمرک طی این مدت ۱۰۵ تن زعفران به ارزش ۱۴۵ میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شدهاست.
قیمت هر کیلوگرم زعفران ۶ تا ۱۲ میلیون تومان معادل ۱۴۳۰ تا ۲۸۶۰ دلار است و در مجموع درآمد ۱۴۵ میلیون دلاری از زعفران در ۶ ماه را برای ایران به ارمغان آوردهاست.
ایران به عنوان نخستین و بزرگترین صادرکننده زعفران در جهان با سهم ۴۴ درصدی در کل زعفران جهان است، در حالی که اسپانیا بزرگترین واردکننده زعفران جهان با سهم ۲۳ درصد محسوب میشود.
اسپانیا زعفران فلهای ایران را بستهبندی میکند و به بازارهای جهان با برند خودشان روانه میدارد. جمهوری آذربایجان هم زعفران مورد نیاز خود را از کشور همسایه خود ایران وارد میکند و آذربایجان زعفران را در مقیاس خیلی کوچک به عمل میآورد.
این درآمدها مربوط به صادرات و بدون حساب مصرف زعفران در داخل ایران بودهاست.
ریشه نام زعفران از کجا آمده؟
در لغتنامه ریشهشناسی آنلاین آمدهاست که واژهٔ زعفران از طریق زبان عربی به زبانهای دیگر راه یافته و اصل ریشه آن نامعلوم است. در حقیقت غربیها در خصوص منشأ عربی این واژه نیز، مانند برخی از واژههای دیگر، به خطا رفتهاند.
ریشه این واژه به پارسی باستان و به سانسکریت برمی گردد و در شاهنامه نیز با تلفظ زعفران آمدهاست. این واژه در متون عربی سابقه کمتری از زبان فارسی دارد و متون عربی که واژه زعفران را بهکاربردهاند،
به کتب ایرانیانی مانند ابوعلی سینا و رازی استناد کردهاند. گیاه زعفران بومی ایران و هند است و در هیچ کشور عربی به صورت طبیعی نمیروید..
همچنین گفته شده زَعفَران یا زفران عربیشدهٔ یا تغییر یافته زَرپَران همچنین واژهٔ فارسی برای گیاه زعفران کُرکُم یا زَرپَران (زعفران عربی شده زرپران است و زَرپَران است که وارد عربی شده و تلفظ زعفران یافتهاست. گفته شده ممکن است واژه زعفران ریشهٔ اکدی داشته باشد. نام دیگر آن در فارسی میانه به صورت کورکوم (kurkum) تلفظ میشد.
در زبان ترکی زفرون (زفرو)، در عربی الزعفران، در انگلیسی saffron، در اسپانیایی azafrán، در فرانسه safrane، در ایتالیایی zaferano، در آلمانی Safran، و در هندی zuffron تلفظ میشود.
سابقهٔ کاشت زعفران در ایران (به خصوص زعفران قائنات) به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش بازمیگردد. این گیاه رنگی و گرانبهای چندینساله، بدون ساقه است و پیاز دارد و چون در خاک کویر به عمل میآید، به طلای سرخ یا طلای کویر شهرت یافتهاست. برای به دست آوردن یک کیلوگرم زعفران خشک به ۱۱۰/۰۰۰ تا ۱۷۰/۰۰۰ گل زعفران نیاز است.
همچنین یک کارگر باید ۴۰ ساعت کار کند تا ۱۵۰/۰۰۰ گل را بچیند. زعفران به علت طعم و رنگ و عطر عالی، کاربردهای فراوانی در تولید فراوردههای غذایی، دارویی و شیمیایی دارد و با توجه به محدودیت کشت و تولید، از فراوردههای گرانقیمت بهشمار میرود. ایران با متوسط تولید ۹۰ تا ۹۳ درصد از مجموع تولید جهانی زعفران (بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن در سال) در این زمینه مقام اول را داراست.
اسپانیا با تولید متوسط ۲۵ تن، مقام دوم و کشورهای هندوستان، جزایر اسپرون روسیه، سنگاپور، مالزی، ژاپن، تایوان، چین، فرانسه، ایتالیا، آلمان، استرالیا و یونان با تولید متوسط ۲۵تن، مجموعاً مقام سوم را به خود اختصاص میدهند. مرکز اصلی پرورش این گیاه، مناطق کویری و کمآب جنوب خراسان است و سابقهٔ زعفران کاری در این منطقه، به ۷۰۰سال پیش بازمیگردد.
زعفران از معدود گیاهانی است که در شرایط سختِ زیستی پرورش مییابند. با توجه به آن که جایگاه تاریخی زعفران در ایران بوده و منشأ آن نیز ایران است، این گیاه یکی از جذابیتهای ویژهٔ ایران بهشمار میآید.
زَعفِران گیاهی دارویی و صنعتی است. به بخش کلاله یا قرمزی گل زعفران سرریشه میگویند. این بخش در ابتدای برداشت به رنگ قرمز روشن است ولی در روندِ خشک شدن به مرور رنگ آن به تیرگی میگراید. تازهٔ آن از عطر خوش طعمی برخوردار است و به غذاها طعم و لذت خاصی میدهد. برای کشاورزان در خراسان، زعفران (طلای سرخ) درآمد اصلی است.
این گیاه تنها دو بار در سال – اول آبانماه (قبل از محصولدهی) و اوایل آذرماه (در پایان محصولدهی) – به آب نیاز دارد و تا بهار، آب باران و برف برای آن کافی است. کاشت، داشت و برداشت آن فرصتهای فراوان شغلی به وجود میآورد، حمل و نقل آن گران تمام نمیشود و توان ارزآوری دارد.
از آماری که به گونهای نه چندان دقیق دربارهٔ زعفران و زعفرانکارانِ ایران منتشر میشود، چنین برمیآید که بیشتر از صدهزار خانوار، بهویژه در شهرستانهای تربت حیدریه، تایباد (طیبات)، باخرز، گناباد و بجستان در استان خراسان رضوی و شهرستانهای قائن، فردوس، سرایان و بیرجند در استان خراسان جنوبی و شهرستانهای اقلید و استهبان در استان فارس از این محصول روزگار میگذرانند.
از حدود ۲۳۰ تن زعفرانی که هرسال در جهان تولید میشود، بیش از ۱۷۰ تن آن در خراسان به دست میآید. گذشته از سایر مناطق ایران بقیه عمدتاً در اسپانیا، یونان، مراکش، هند و افغانستان تولید میشود. استان خراسان رضوی با تولید حدود ۱۷۰ تن زعفران و سهم ۷۵٫۵ درصدی از تولید این محصول، مقام اول را در کشور داراست.
صفات و ریختشناسی زعفران
لحاظ ریختشناسی، دستهبندی زعفران از طریق مشخصهها و ریخت برگ، کلاله، خامه، گلبرگ، کاسبرگ، پیاز (سوخ) و چمچهٔ آن انجام میگیرد.
مشخصات گلبرگ زعفران
برگ زعفران معمولاً از ۱سانتیمتر تا۴ سانتیمتر میباشد، زعفران برگهای نوک تیز دارد که روی آنها تیرهتر و زیر شان روشنتر است. شدت این تفاوت در گونههای مختلف متفاوت میباشد. ضخامت برگ هم ممکن است در ارقام مختلف زعفران مانند خزری، زاگرسی، سفید، بنفش، زیبا و جوقاسم کم یا زیاد باشد.
کُلاله زعفران
مهمترین بخش گل زعفران است که «زعفران» از آن بدست میآید. «کلاله» به بخشهای مختلف «سَرگل»، «پوشال»، «دسته»، و «کُنجه» تقسیم میشود. مرغوبترین زعفران از «سرگل» کلاله بدست میآید که سرخترین بخش آن است.
رنگ کلاله که به میزان کارتنویید و لیکوپن موجود در آن بستگی دارد، از قرمز پررنگ تا نارنجی کمرنگ دیده شدهاست. کلاله سهشاخهاست و اندازهٔ آن نسبت به خامه که تعداد آن نیز سه عدد میباشد، متفاوت است.
ممکن است بلندتر، کوتاهتر، و برابر با آن باشد. همچنین طول آن نسبت به گلبرگها نیز متفاوت است. در ایران همهٔ گونههای مختلف بلندتر، کوتاهتر و تا اندازهای برابر زعفران وجود دارند.
لبهٔ کلاله در انتهای آن حالت چینخورده دارد که در برخی ارقام زعفران بسیار بیشتر دیده میشود. عرض دهانهٔ آن نیز بستگی به گونههای آن از پهن تا نازک میباشد. رنگ لبهٔ انتهایی کلاله دارای رگه سفیدی است که بسته به گونههای متفاوت، میتواند کم یا زیاد باشد.
خامه زعفران
زردرنگ است که در برخی گونهها مانند زعفران خزری بسیار پررنگ و در گونههایی دیگر مانند زعفران زاگرسی کمرنگ تر میباشد. این تفاوت رنگ به نسبت کارتنویید موجود در آنگونه بستگی دارد.
برگ: هر کدام ۳ تا و ضخامت آنها نیز میتواند کم تا زیاد باشد.
مزرعه کشت زعفران
سوخ (پیاز): شکل عمومی سوخ میتواند بیضوی پخ، لوزی، تخممرغی، دایرهای یا بیضوی پهن باشد. یکی از صفات مورد بررسی پهنای گردن آن میباشد که ممکن است خیلی باریک، باریک و تا بسیار پهن دیده شود.
شکل قاعدهٔ پیاز زعفران ممکن است گرد یا تورفته باشد. دیده شده که ضخامت قطر آن در ابتدا و انتها و وسط سوخ شکل آن را متفاوت کردهاست. شکل سوخ از لحاظ استفادهٔ بازار از صفات بسیار مهم آن میباشد.
در پیاز زعفران حالت چندقلویی نیز، چنانچه در بیشتر گیاهان دارویی که دارای پیاز هستند، با درصد بسیار پایینی وجود دارد. پیاز زعفران دارای الیاف قهوهایرنگ است که در برخی گونهها بسیار فشرده و در گونههایی دیگر کمپشتتر میباشد و از ورای آن رنگ سفید پیاز به وضوح دیده میشود.
چَمچه: اولین اندامی است از زعفران که به محض جوانه زدن و به شکل برگی سوزنی در سطح خاک دیده میشود. چمچهها در برخی ارقام بسیار بلند هستند و اکثراً در ارقام پابلند زعفران دیده میشوند. در بیشتر ارقام متوسط آن نیز وجود دارند و در ارقام پاکوتاه زعفران به صورت بسیار کوتاه نیز دیده میشوند.
مصارف غذایی و صنعتی زعفران
زعفران به جهت طعم، بو و رنگ زرد خاصی که دارد به وفور درشیرینیها و غذاهای ایرانی (به ویژه همراه با برنج)، صنایع شیرینیسازی، داروسازی و صنایع دیگر به مصرف میرسد.
ترکیبات شیمیایی زعفران
مهمترین ترکیبات موجود در زعفران شامل ترکیبات زرد رنگ که به خوبی در آب محلولاند (مشتقات کروستین)، ترکیبات تلخ از جمله پیکروکروسین که به ویژه مقوی معده میباشند، مواد معطر (اسانس) که مهمترین ترکیب آن سافرانال میباشد که گاهی تا ۱درصد زعفران را تشکیل میدهد.
روغن ثابت به میزان حداکثر ۱۰درصد، رطوبت حدود ۱۳۱۰ درصد و ترکیبات معدنی حدود ۵درصد میباشد. مقدار کروسین که تشکیل دهنده رنگ زعفران است وقتی در حالت غنچه چیده شود، بیشتر است.
روش نگهداری زعفران
زعفران به ویژه بعد از آسیاب شدن باید دور از نور و رطوبت و در جام شیشهای نگهداری شود. زیرا با توجه به این که اسانس (مواد معطر) زعفران قابل تبخیر شدن است در صورت نگهداری نامناسب، به مرور زمان اسانس آن تبخیر شده و از اثرات دارویی و طعم و مزهٔ آن کاسته میشود و مرغوبیت آن از دست میرود.
البته بعضاً در اکثر مواقع زعفران تا۱یا۲ماه بعد از برداشت بو و عطر دارد اشتباه رایج در این است که اکثراً فکر میشود که زعفران باید بو و عطر زیاد بدهد؛ زعفران بعد از ۲ماه خشک میشود بویش میپرد وقتی آسیاب میشود و مرطوب میشود مجدد بو و عطر میگیرد، پس در همه مواقع سال زعفران بوی تازگی که تازه جمع شده باشد را نمیدهد؛
در نتیجه بهتر است که برای نگهداری خواص زعفران مقداری از آن را که میخواهند در طول یک هفته استفاده نمایند را آسیاب نموده و در جام شیشهای در بستهای قرار دهند.
تقلب در فروش زعفران | تشخیص زعفران اصل و تقلبی
چون زعفران بسیار گرانقیمت میباشد، از قدیم سوداگران حقه باز در آن دستکاری میکردند و مجازات تقلب در زعفران گاهی حکم اعدام داشتهاست. مهمترین تقلبی که به عنوان زعفران صورت میگیرد گل رنگ میباشد که شباهتی به زعفران دارد و میتواند ایجاد رنگ زرد کند.
گاهی برای اضافه شدن وزن به آن روغن یا آب نبات و عسل افشانه میکنند. بهترین نوع زعفران زعفرانی است که به آن دختر پیچ میگویند یعنی صد درصد طبیعی است و سر ریشه دست نخوردهاست مانند رشتهای نخ قرمز است که پایین آن سفید و نیمه بالای آن قرمز است.
از موردهای دیگر تقلب در زعفران میتوان اضافه نمودن نمک و شکر به زعفران را نام برد که جهت افزایش جرم آن صورت میگیرد. همچنین کاکل ذرت به دلیل داشتن شباهت به دم زعفران گاهی رنگ آمیزی میشود و به جای زعفران فروخته میشود
زعفران در شعر فارسی
فردوسی شاعر ایرانی گفته
به روز خجسته سر مهر ماه | به سر برنهاد آن کیانی کلاه | |
زمانه بی اندوه گشت از بدی | گرفتند هر کس ره بخردی | |
دل از داوریها بپرداختند | به آیین، یکی جشن نو ساختند | |
نشستند فرزانگان، شادکام | گرفتند هر یک ز یاقوت، جام | |
میروشن و چهرهٔ شاه نو | جهان نو ز داد از سرِ ماه نو | |
بفرمود تا آتش افروختند | همه عنبر و زعفران سوختند | |
پرستیدن مهرگان دین اوست | تنآسانی و خوردن آیین اوست | |
اگر یادگارست از او ماه مهر | بکوش و به رنج ایج منمای چهر |
دوز مصرف زعفران | میزان مصرف استاندارد زعفران در روز
اگر بخواهیم میزان مصرف استاندارد و مناسب زعفران را مورد بررسی قرار دهیم باید بگوییم : زعفران را نباید در روز بیش از 2 مرتبه و در هر وعده بیش از ۳۰ الی ۵۰ میلی گرم شود.
ماکزیمم مصرف زعفران در یک روز ۱۵۰۰ میلی گرم است که در زنان باردار و یا کسانی که به دلایل مختلف به این ادویه حساسیت دارند مقدار کمتری است.
دوز های بالای ۵۰۰۰ میلی گرم سمی و حتی کشنده است. زنان باردار با مصرف بیش از ۵۰۰۰ میلی گرم ممکن است سقط جنین را تجربه کنند.
منابع مطالب مرتبط با زعفران : ویکی پدیا، شبکه خبر ایران، خبرگزاری تسنیم، دیکشنری آبادیس، بیتوته، همشهری، ویکیدرانک، بهرام،
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.